Dyrektywa o ochronie sygnalistów reguluje na terenie całej UE kwestie związane z ochroną osób zgłaszających naruszenia prawa. Niektóre z krajów członkowskich uporały się już z wprowadzeniem własnych przepisów, inne – tak jak Polska – wciąż pracuje nad ostatecznym projektem ustawy.
Kto musi wdrożyć procedurę zgłoszeń wewnętrznych?
Jak ważny jest temat ochrony sygnalisty może świadczyć ilość zainteresowanych stron, które pilnie śledzą postępy prac nad tymi przepisami. Nie ma się co dziwić. Zainteresowane ostateczną ustawą są podmioty prawne, które muszą wprowadzić procedurę zgłoszeń wewnętrznych. Szacuje się, że wymagania te musi spełnić ponad 3,5 mln podmiotów prywatnych i prawie 13 tys. podmiotów publicznych. Zainteresowani są również sami pracownicy, którzy posiadają wiedzę dotyczącą naruszeń, ale tą wiedzę zostawiają dla siebie, ponieważ boją się działań odwetowych, które mogłyby ich spotkać, gdyby ujawnili te informacje.
W oczekiwaniu na ustawę o sygnalistach
W dyrektywie UE jednoznacznie wskazano termin wprowadzenia wymagań, czyli 17.12.2021 r. Niestety Polska nie dotrzymała tego terminu – ciągle brak polskiej ustawy. W związku z tym wiele podmiotów prawnych, które powinny ustanowić procedurę zgłoszeń wewnętrznych czeka na te uregulowania. Teoretycznie sygnalista może przekazać informacje o naruszeniu do organu właściwego, czyli podmiotu publicznego, który powinien przyjmować zgłoszenia zewnętrzne. Ale niestety kanały zewnętrzne ciągle nie są uregulowane. Osobie zgłaszającej może pozostać ostateczny krok – ujawnienie publiczne. Ale wiadomo, że na to decyduje się niewiele osób i muszą być one doprowadzone do ostateczności, aby pójść w tym kierunku.
Co można zrobić już dziś z ochroną sygnalisty?
Pomimo tego, że brak jest polskiej ustawy o sygnalistach podmioty wymienione w dyrektywie oraz podmioty, których przepisy prawa do tego nie zobowiązują mogą już dziś zacząć prace nad wewnętrznymi przepisami https://sygnalista24.info/wdrozenie-dyrektywy/. Temat zgłaszania naruszeń może z historycznego punktu widzenia być odbierany bardzo pejoratywnie. Nie wszyscy pozytywnie będą postrzegali osoby, które przekazują informacje o nieprawidłowościach, choć idea obsługi tych zgłoszeń ma na celu doskonalenie organizacji. Dlatego projektując system obsługi nieprawidłowości należy zwrócić uwagę na wybór odpowiednich osób, które będą zajmowały się przyjmowaniem i weryfikacją zgłoszeń oraz wykonywaniem działań następczych. Ważne jest też wybranie skutecznego narzędzia do obsługi zgłoszeń, np. dedykowanej aplikacji, która zapewni również bezpieczeństwo i poufność przetwarzanych danych.
